RADA POLONII ŚWIATA

Konferencja „Kraj – Emigracja” 26-30 października 1990

W dniach 26—30 X 1990 r. w Rzymie odbyła się konferencja „Kraj - Emigracja", w której uczestniczyło 89 przedstawicieli organizacji polskich i polonijnych z 22 krajów świata, oraz 24-osobowa delegacja „Wspólnoty Polskiej". W konferencji udział wzięli także duszpasterze Polaków poza granicami kraju wraz z delegatem Prymasa Polski do spraw duszpasterstwa emigracji ks. bp. Szczepanem Wesołym. Konferencję zaszczycił swą obecnością ks. kard. Józef Glemp, Prymas Polski.

Uroczyste spotkanie przedstawicieli Polaków ze Wschodu i Zachodu oraz z kraju rozpoczęło się 26 X 1990 r. liturgią Mszy Świętej, sprawowaną w Bazylice Świętego Piotra, przed ołtarzem jego Katedry, przez ks. kard. Józefa Glempa, ks. bp. Szczepana Wesołego i ks. bp. Zygmunta Kamińskiego wraz z kilkudziesięcioma polskimi kapłanami obecnymi w Rzymie.

Inauguracja obrad plenarnych konferencji nastąpiła w sali Augustinianum w centrum Rzymu i zgromadziła, oprócz przybyłych ze świata delegatów, także obserwatorów spośród Polonii rzymskiej. Obrady otworzyli i wspólnie im przewodniczyli marszałek Senatu prof. Andrzej Stelmachowski - prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska" i inż. Stanisław Orłowski - przewodniczący Rady Koordynacyjnej Polonii Wolnego Świata. W prezydium zasiedli przedstawiciele Zachodu - Czesław Zychowicz ze Zjednoczenia Polskiego w Wielkiej Brytanii, Krzysztof Łańcucki z Rady Naczelnej Polskich Organizacji w Australii, ks. bp Szczepan Wesoły, Bolesław Natanek z Kongresu Polonii Francuskiej, ks. Franciszek Mrowieć rektor Polskiej Misji Katolickiej w Niemczech, oraz Wschodu - Olga Przyłucka z Kazachstanu, Tadeusz Gawin z Białorusi i Jan Sienkiewicz z Litwy.

Obrady zainaugurowało wystąpienie Księdza Prymasa, po którym głos zabrał duszpasterz emigracji ks. bp Szczepan Wesoły. Następnie zostały odczytane listy od premiera Tadeusza Mazowieckiego i ministra spraw zagranicznych Krzysztofa Skubiszewskiego. Referaty wprowadzające przedstawili: w imieniu delegacji „Wspólnoty Polskiej" senator Anna Bogucka-Skowrońska, Zachodu - Ryszard Zakrzewski minister do spraw kraju w Rządzie RP na Uchodźstwie, oraz Wschodu - Ita Kozakiewicz przewodnicząca Związku Polaków na Łotwie.

Dnia 27 X 1990 r. w sali Domu Polskiego Jana Pawła II przy Via Cassia kontynuowane były obrady - toczyła się dyskusja plenarna, w czasie której przedstawiciele organizacji polskich z całego świata prezentowali swoje stowarzyszenia i omawiali ich stanowisko wobec głównych tez referatów.

W niedzielę 28 X 1990 r. wszyscy uczestnicy konferencji udali się na Monte Cassino, gdzie na polskim cmentarzu wojskowym ks. bp Zygmunt Kamiński celebrował wraz z obecnymi na konferencji księżmi Najświętszą Ofiarę, podczas której ekumeniczną modlitwę za zmarłych odmówił ks. bp Zdzisław Tranda z Kościoła Ewangelicko-Reformowanego. Następnie marszałek Senatu prof. Andrzej Stelmachowski i przewodniczący Rady Narodowej Zygmunt Szadkowski złożyli wieniec pod pomnikiem poległych i wiązanki kwiatów na grobie gen. Władysława Andersa, gen. Bronisława Ducha i ks. bp. Gawliny.
W drodze powrotnej do Rzymu, podczas pikniku nad Morzem Tyrreńskim, w pobliżu miejscowości Gaeta doszło do tragedii, która wstrząsnęła uczestnikami spotkania. Podczas kąpieli utonęła w morzu Ita Kozakiewicz, przewodnicząca Związku Polaków na Łotwie i poseł parlamentu łotewskiego.

W poniedziałek 29 X 1990 r. rano odprawiona została w kaplicy Domu Jana Pawła II Msza Św. za duszę śp. Ity Kozakiewicz.

Tego dnia wszyscy uczestnicy konferencji zostali przyjęci na audiencji prywatnej u Ojca Świętego Jana Pawła II. Spotkanie było ogromnym przeżyciem dla wszystkich zebranych, pierwszy raz tak licznie reprezentujących Polonię z całego świata, tych z Zachodu i Wschodu.

W godzinach popołudniowych uczestnicy konferencji podzielili się na trzy komisje problemowe: komisji do spraw Zjazdu w Polsce współprzewodniczyli senator Anna Bogucka-Skowrońska i minister Ryszard Zakrzewski; komisji do spraw współdziałania Polaków Wschodu i Zachodu — ks. prałat Kazimierz Świątek i prof. Sławomir Kalembka; zaś komisji do spraw współpracy z krajem mec. Marek Malicki i Tadeusz Wantuła.

Dnia 30 X 1990 r. plenarne zebranie uczestników konferencji uchwaliło deklarację Konferencji „Kraj — Emigracja" i przyjęło jako załączniki do niej wnioski wypracowane przez komisje problemowe. Zebrani uchwalili także posłanie do Kongresu Polonii Amerykańskiej, apel do rządów i narodów Europy Wschodniej, oświadczenie w sprawie ustanowienia stypendium im. Ity Kozakiewicz. Wystosowano także listy do premiera Tadeusza Mazowieckiego i premiera Rządu RP na Uchodźstwie Edwarda Szczepanika oraz telegramy kondolencyjne do parlamentu Łotwy i Związku Polaków na Łotwie.

Zamknięcia konferencji dokonali marszałek Senatu prof. Andrzej Stelmachowski i inż. Stanisław Orłowski, podkreślając historyczny wymiar spotkania rzymskiego.

Po południu delegaci udali się do polskiego kościoła pod wezwaniem Świętego Stanisława Kostki, gdzie uczestniczyli we Mszy Świętej celebrowanej przez księży biskupów Szczepana Wesołego, Zygmunta Kamińskiego i Jerzego Dąbrowskiego.

Po Mszy Świętej uczestnicy konferencji spotkali się z ks. bp. Szczepanem Wesołym w salach Polskiego Hospicjum.